Vũ điệu Chachacha

Trong số các nhịp điệu La Tinh, cha cha cha có lẽ là một trong những dòng nhạc khiêu vũ phổ biến nhất. Phần lớn cũng vì thể điệu này đơn giản và dễ nhảy hơn nhiều so với các vũ điệu mambo và salsa. Một cách chính thức, điệu cha cha cha sinh ra vào năm 1954, nhưng thật ra đã manh nha từ vài năm trước đó.

Điệu cha cha ra đời tại thành phố La Havana gần hai thập niên sau thể điệu mambo, và cả hai dòng nhạc này, đều là biến thể từ nhịp điệu danzón. Người sáng chế ra thể điệu cha cha là nhạc sĩ kiêm tác giả người Cuba Enrique Jorrín (1926-1987).
Sinh tại Pinar del Rio, Enrique học đàn vĩ cầm từ năm 12 tuổi. Nhờ có năng khiếu, nên ông được tuyển vào nhạc viện thành phố La Havana. Sau khi tốt nghiệp, ông bắt đầu đi diễn với dàn nhạc của Học viện Quốc gia Âm nhạc (Cuba's National Institute of Music) dưới sự điều khiển của nhạc trưởng González Mántici.
Từ cuối những năm 1940, Enrique Jorrín bắt đầu sáng tác khi ông tham gia vào nhiều ban nhạc nhẹ (thường được gọi là charanga), trong đó có nhóm Hermanos Contreras và nhất là dàn nhạc Orquesta América, dưới sự điều khiển của nhạc sư Ninón Mondéjar. Dàn nhạc này chuyên biểu diễn tại vũ trường Silver Star (có nghĩa là Sao Bạc), một trong những câu lạc bộ khiêu vũ nổi tiếng nhất La Havana thời bấy giờ.

Chữ cha cha cha chính là cái tiếng động của nhịp chân trên sàn gỗ, ở cuối câu thường có ba bước nhảy liền nhịp. Tuy không phải là bài cha cha quen thuộc nhất, nhưng ít ra, Silver Star đã định hình nền tảng cho các bước nhảy cơ bản sau này.

Khi nhắc tới các bài cha cha lừng danh trên khắp thế giới, rất quen thuộc với công chúng ở mọi nơi, thì nhiều người thường hay nghĩ tới những bài như Muñequita Linda (Búp bê xinh xắn) còn có tiểu tựa là Te Quiero Dijiste, bản Quien Sera, tức là Sway trong tiếng Anh hay là Đêm Vui theo cách đặt lời của tác giả Anh Bằng, bài Quizas Quizas (Nào biết Nào hay).
Bài Pepito Mi Corazón từng được dịch sang tiếng Việt thành bản Người tình Nam Mỹ hay là nhạc phẩm Cherry Pink and Apple Blossom White từng được tác giả Từ Vũ dịch thành nhạc phẩm Cánh bướm vườn xuân trong tiếng Việt (ông cũng là người viết lời Việt Cánh buồm xa xưa cho bài La Paloma), cho dù nhiều ca khúc được chuyển thể theo điệu cha cha, chứ không phải được viết ban đầu cho thể điệu này.
Bút sa gà chết. Ở đây phải nhắc tới trường hợp của bản Cherry Pink, tiêu biểu cho cách dùng hình tượng sai lầm mà không chi tháo gỡ nổi, một khi đã ghi âm. Trong nguyên tác, đây là một ca khúc tiếng Pháp mang tựa đề Cerisier rose et pommier blanc (Hoa anh đào màu hồng và hoa táo màu trắng), của nhạc sĩ Louiguy, nghệ danh viết tắt từ tên thật của ông là Louis Guglielmi (1916-1994).

Điệu cha cha gắn liền với những hình ảnh cổ xưa hoài niệm. Các tác giả thời nay khi viết nhạc theo điệu cha cha thật ra muốn tạo thế đối trọng, muốn đi ngược lại các trào lưu thời thượng. Một ví dụ điển hình là bài Joe Le Taxi (1987) qua phần thể hiện của Vanessa Paradis ra đời vào lúc mà nhạc pop đang trở nên cực thịnh tại Pháp. Một cách tương tự, bài Smooth Operator của Sade phá kỷ lục số bán vì mang sắc thái âm thanh hoàn toàn khác biệt so với phong trào new wave thịnh hành tại Anh Mỹ thời bấy giờ.

Thời nay, ít có người nào còn để ý tác giả Enrique Jorrín là ai. Cho dù lối sáng tác của ông đã đặt ra khuôn mẫu cho nhiều bản nhạc sau đó, các bài cha cha thường hay chuyển nhịp thành mambo trong các đoạn nhạc chuyển tiếp hay ở phần điệp khúc cuối. Hầu như ai ai cũng không còn để ý đến cái thuở khai sinh của thể điệu cha cha, thời mà dàn nhạc Orquesta America tung hoành tại vũ trường Silverstar, thời mà những gót chân ngọc ngà bước ra sàn nhảy thướt tha, thời của những tà áo dạ hội lấp lánh kiêu sa muôn ánh sao bạc ngân hà.